De gebouwde omgeving is bijna voor 25% verantwoordelijk voor de CO2-uitstoot in Nederland. De bouw is daarmee een belangrijke sector als het gaat over het halen van de klimaatdoelen. Er wordt veel gesproken over wat er beter moet. En er worden stappen gemaakt, maar gaat het allemaal wel lukken? Hebben de genomen stappen wel degelijk impact en gaan we überhaupt wel snel genoeg?

De bouw kent meerdere prominente opgaven. Als eerste hebben een uitbreidingsopgave, er is (nog steeds) een woningtekort. Er moeten 900.000 woningen bijgebouwd worden, en het liefst voor 2030 (Nationale Woon-en bouwagenda, 2022). Ook het nieuwe kabinet blijft sturen op snel veel nieuwe woningen. Maar er is nog een vele grotere opgave die minder aandacht krijgt in het nieuws. Namelijk dat de woningen die er nu al staan allemaal nog één grote (energetische) renovatie doormaken, en dat voor 2050. Als we beide opgaven naast elkaar zetten in getallen zie je de uitdaging: de realisatie van 300 nieuwbouwwoningen pér dag plus een renovatieopgave van 1.000 renovaties pér dag.

Het betreft dan de twee meest prominente opgave die we zien, los van onderhoud en andere prestigeprojecten die ook gewoon zullen blijven plaatsvinden. Als we hiermee aan de slag willen gaan, zijn er allerlei onderliggende dilemma’s die deze opgaven beïnvloeden. De beschikbare arbeidscapaciteit om het werk uit te voeren bijvoorbeeld is meteen een ingewikkelde. Maar ook stijgende materiaalprijzen, tempo van besluitvormingsproces en betaalbaarheid van het wonen in een algemene zin. Ervan uitgaande dat netcongestie of toegankelijkheid van kennis wel gewoon opgelost gaan worden. Je zou met deze uitdagingen verwachten dat hier met volle vaart aan wordt gewerkt. Maar steeds meer bekruipt mij het gevoel dat we ver achterlopen in de ambities en doelen die zijn geformuleerd. En op één of andere manier wordt dit nog niet als een heel groot probleem ervaren.

Onlangs verschenen er twee rapporten in 2023 van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Hitte, droogte en wateroverlast: gevolgen klimaatverandering vragen om versneld beleid en Ook controversiële opties nodig voor klimaatneutraal Nederland in 2050. Beide studies vragen om versnelling en verbreding van de huidige aanpak, omdat we anders de gestelde doelen niet halen. 

Bij een presentatie deze maand in Rotterdam over verduurzaming kreeg ik de vraag van een van de aanwezigen, wat ervoor zou zorgen dat verduurzaming wel de benodigde aandacht kreeg? Als vergelijking werd de watersnoodramp in 1953 gebruikt. Daarna was men ervan overtuigd dat dit nooit meer voor mocht komen, en werd alles op alles gezet voor het realiseren van oplossingen om onze kustlijn veilig te maken. Welke crisis zet verduurzaming echt op de kaart en initieert een ‘Deltaplan verduurzaming’?