NL Duurzaam Bouwen Awards

De belangrijkste doelstellingen van de routekaart zijn bewustwording creëren, kennis uitwisselen, plannen verbeteren en impact genereren. De focus ligt hierbij op de bestaande voorraad en dan met name naoorlogse appartementsgebouwen, in de sociale sector en gemengd eigendom (VvE). De energiearmoede speelt hierin een belangrijke rol.

Met behulp van een ontwerpcompetitie werd de markt betrokken bij deze missie: de NL Duurzaam Bouwen Awards 2016 met elf Nederlandse inzendingen. Ook in het buitenland werden competities gehouden. Ook prijswinnaars uit andere landen toonden hun concepten voor een innovatie duurzame renovatie. Hierin kwamen meteen de Europese verschillen naar voren.  Zo nam Finland meteen de renovatie van de sauna mee en speelt het collectief daar een grote rol. In Zweden is de weerstand tegen verandering de grootste uitdaging en in Spanje de financiering. Dit omdat Spanje vaak te maken heeft met particuliere eigenaren.

Té veel rekening met de bewoner

Nederland loopt aardig voorop ten opzichte van andere Europese landen met de verduurzaming van de bestaande voorraad. Wat opvalt is dat ‘wij’ veel klantgerichter zijn. Er wordt in Nederland veel rekening gehouden met de bewoner. Misschien soms wel té veel. Ook Portaal stelt de bewoner centraal. Portaals aanjager innovatie stelt de vraag: “Wat gebeurt er als we starten bij de huurder?” De Utrechtse corporatie zocht het uit.

• 8 procent van de huurders is geïnteresseerd in duurzaamheid.
• Iedere bewoner heeft eigen behoeften.
• Autonomie als basis: huurder wil zelf kunnen kiezen (“je mag nee zeggen, dan kunnen we van de 70 procent draagvlak van een hele buurt af”).
• Inspelen op de behoefte van verduurzaming naar woningverbetering.

Van Doorn-Willems: “Wij gaan verleidende producten verkopen die aansluiten op de behoefte van de huurder. Eigenlijk willen we stampij maken, zodat de huurder naar ons toe komt, in plaats van wij naar hen.” Portaal wil vooral duurzame pakketjes aanbieden. Je mag een dakkapel op zolder, maar dan moet je ook het dak laten isoleren. De crux is vooral dat de bewoner niet alles tegelijk hoeft te doen (lees: geen hoge huurverhoging in één keer), de bewoner er zelf een woningverbetering aan overhoudt en Portaal een labelsprong kan maken. 

Geen cadeautjes weggeven

Antares Wonen is in Limburg druk bezig met de verduurzaming van haar bezit. Ric Leenders pitcht over de wildgroei aan losse zonnepanelen op daken. “Men doet z’n best voor de huurders, maar het zijn bijna cadeautjes geworden. Veel projecten sturen op 70 procent, maar we kunnen ook doorslaan. Het zijn onze woningen. We kunnen toch beter iets doen waar alle huurders profijt van hebben? Plaats bijvoorbeeld een voldak PV-systeem op woningen met de goede bezonning in plaats van pakketjes met 6 tot 10 panelen per woning.”

Leenders roept op om slimmer na te denken over pv-panelen. Wat hij wil, het hele pannendak vervangen door panelen en salderen over de buurt, mag niet vanwege botsende regelgeving. Hij hoopt:

• dat de corporatie zelf over het dak kan beschikken, zonder toestemming te hoeven vragen aan de huurder;
• op beperkingen in investeringen (energiewet);
• dat de corporatie een bijdrage uit een deel van de opbrengst van de energie kan krijgen;
• dat deelnemende huurders energiekorting van de corporatie kunnen ontvangen op hun huurprijs.

De EPV is lager dan wat men normaal betaalt, maar Nul op de Meter zonder PV betekent nog even dure energielasten. Bij dezen zet Leenders een lobby in gang.

Jouw duurzaamheidsdoelstelling

Wat ga je zelf doen aan de duurzaamheidsdoelstelling? Dit vroegen we in de deelsessie aan de aanwezigen. Een aantal reacties:

Corporaties:

• Eerst op niveau van bedrijfsplan je ambitie omschrijven. Vervolgens typologieën in beeld brengen. Dan per complex uitwerken.  
• Werk vraaggestuurd, doe alles wat collectief is dan in 1x keer
• 70% is alleen een getal. Je kunt ook met 3% akkoord je plan uitvoeren. Het is dan aan de bewoners om naar de rechter te gaan als ze hun gelijk willen halen.
• Als je een relatief kleine corporatie bent met veel grondgebonden woningen die nu al naar label B zijn gebracht en je vraagt 60% van de maximale huur, heb je niet veel meer mogelijkheden voor 2050.
• De sector moet goed naar zichzelf kijken, je moet namelijk wel de goede uitvraag stellen.
• No regret is ook belangrijk: nu niet iets doen wat een latere duurzaamheidsambitie in de weg staat.

Leveranciers

• Leveranciers zijn best ver met de duurzaamheidsambities, maar vaak is dit niet bekend bij opdrachtgevers.
• Het gaat niet alleen over het proces buiten maar ook over het proces binnen je organisatie.
• Als je alles in eigen beheer doet, is het ook makkelijker om je duurzaamheidsambities waar te maken. Je hebt dan 1 aanspreekpunt voor je opdrachtgever en de gebruiker.
• Opdrachtgevers moeten het in hun uitvraag meenemen.

Gemeente

Bij de uitvraag The Natural Step hanteren, dat doet de gemeente (Eindhoven) nu. Je vraagt om resultaat en geeft niet aan hoe je dat moet bereiken. Het is aan de ontwikkelaar, aannemers en leveranciers om op hun eigen wijze hier invulling aan te geven.

• Als je competities uitschrijft daag je de partijen er ook toe uit.
• In de prestatieafspraken met de corporaties kun je the natural step ook opnemen.
• Het moet in je hele organisatie zitten. Een beetje The Natural Step bestaat niet.