"Ik dacht dat we gingen sporten", reageerde een van de deelnemers bij de introductie van het TOPfit programma van elk® groep wat beteuterd. Maar het vitaliteitsprogramma van dit bouw- en onderhoudsbedrijf is veel breder; het gaat om motivatie, energie en veerkracht. Een gezonde geest in een gezond lichaam en daarmee fittere medewerkers, die goed in hun vel zitten en de balans tussen werk en privé weten te verbeteren.

Voor het TOPfit programma schakelde elk® ‘vitaliteitsbedrijf’ Adaptics in, dat de afgelopen zes maanden een pilot draaide met in totaal 35 medewerkers in drie groepen. Coach Jacco Tempelman begeleidde deze groepen in drie maal drie groepssessies en voor iedere individuele deelnemer drie individuele (telefonische) gesprekken. De doelstellingen? Die bepaalden de deelnemers helemaal zelf.

“Vitaliteit gaat vooral over gedrag”, volgens Jacco. “Waarom vertoon jij bepaald gedrag in bepaalde situaties? Hoe ga je bijvoorbeeld om met stress, of met de werk/privé balans? Wat doet dat met jouw vrije tijd, met je ontspanning, je nachtrust; die zo belangrijk zijn zodat jij de volgende dag weer opgeladen kunt zijn?”

Het programma draait dus niet om fitness, maar komt wel ongegeneerd binnen in de privésfeer van de deelnemers. “Daar ligt inderdaad een uitdaging. Ik besteed dan ook een fors gedeelte van de eerste trainingssessie aan kennismaken met de deelnemers, proberen te achterhalen waarom ze aanwezig zijn bij het TOPfit programma en zorgen dat ze zich veilig voelen om te praten over persoonlijke zaken. Alles wat wordt besproken blijft binnen de groep.”

Weerstand levert het volgens Jacco niet op, want deelname is vrijwillig en alle deelnemers hebben zichzelf aangemeld. “Ze hebben dus al een wens om ergens aan te werken. De een wil meer tijd voor zichzelf, effectiever stressmanagement, zich beter kunnen focussen, heeft last van uitstelgedrag, of wil vijf of tien kilo afvallen. Het hele brede spectrum zit erin.”

De gemene deler: het gaat om het veranderen van gedrag. En dat is hard werken. Wie verwacht bij de hand te worden genomen en te horen wat hij of zij moet doen, heeft het mis. “De insteek van TOPfit is anders. Mensen moeten eerst zelf nadenken over wat ze willen en waarom. Dat maakt het makkelijker vol te houden.”

Oud, aangeleerd en onbewust gedrag afleren en nieuw gedrag aanleren is het moeilijkste dat er is, volgens Jacco. Hij geeft de deelnemers tips en handvatten om ze bewust te maken van hun eigen gedrag. En dat is vaak een eye-opener. “Ik stel in de training bijvoorbeeld de prikkelende vraag hoe vaak mensen die met de auto zijn gekomen tijdens de rit hebben geschakeld, geremd of in de spiegel gekeken. Ze hebben geen idee en dat snap ik, want van alles wat we doen is 80 tot 85 procent onbewust. En dat geldt ook voor onze slechte gewoontes. Dat onbewuste gedrag wil ik inzichtelijk maken voor een deelnemer, zodat die bij zichzelf denkt: ‘dit herken ik, ik wil graag wat anders.’ En als je mensen vraagt wat ze dan willen, is het vaak even stil. Daar moeten ze echt over nadenken. Dat is prima, want dan raak ik precies de kern aan: waar wordt een deelnemer blij, opgewonden, gelukkig van?”
 

Na iedere groepssessie krijgen deelnemers steeds een opdracht mee om thuis te werken aan hun persoonlijke vitaliteitsplan, dat hen op de langere termijn moet helpen op koers te blijven. Ook belt Jacco Tempelman iedereen op voor een telefonische een-op-een-sessie waarin hij ingaat op individuele vragen die in de groep misschien niet aan de orde zijn gekomen. “Dan gaat het om de vraag wat jij nou precies wilt bereiken. Wat zou het je opleveren? En wat houd je tegen? Als je alles hebt bereikt wat je zou willen, wat kun je dan meer of beter? Wat ga je dan doen? Op die manier proberen we bij de deelnemer bewustzijn te creëren: de bal ligt bij jezelf, jij zit aan het stuur om te komen tot blijvende gedragsverandering.”

Het klinkt allemaal fascinerend, maar Adaptics heeft dit programma opgezet in samenwerking met de elk^® groep, die ook de rekening betaalt. Wat levert het de werkgever op? Jacco: “Die krijgt meer gelukkige werknemers, die beter weten wat ze zelf willen en hoe ze dat kunnen bereiken. Het vertaalt zich in betere prestaties op het werk. Dat zit hem bijvoorbeeld in het vermogen om je beter te kunnen concentreren. De focus neemt toe, het werkplezier groeit, je voelt je fitter en dat zou als gevolg kunnen hebben dat bijvoorbeeld het ziekteverzuim daalt.” Maar op een dalend ziekteverzuim is TOPfit niet gericht. “Het is een bijkomend voordeel.”

Sonja Verhoeven (45) werkt vierentwintig jaar als administratrice bij VIOS, onderdeel van de elk^® groep. Zij deed mee aan TOPfit om meer rust te creëren in haar leven. Zonder hulp lukte dat namelijk niet. Hoewel ze een contract heeft voor 30 uur, werkte ze regelmatig over om bij te springen. En vanwege de zorg voor haar kinderen thuis sloeg ze de trainingen van haar volleybalclub regelmatig over.

“Ik heb in TOPfit geleerd om meer voor mezelf te zorgen en de tijd te nemen om weer op te laden. Ik heb dat hard nodig om genoeg energie te hebben. Dus op donderdag om twee uur gaat de laptop dicht tot maandag. Volleybaltrainingen sla ik niet meer over, ik overweeg zelfs twee keer per week te gaan trainen.”

Vanzelfsprekend om 'nee' te zeggen vindt Sonja het echter nog steeds niet. "Eerlijk gezegd vind ik het best lastig om gemotiveerd te blijven. Soms beland ik toch weer in het oude patroon. Maar ik ben me er dankzij TOPfit wel van bewust dat het anders kan. Zo heb ik eindelijk de rust gevonden in mijn leven om eens te gaan wandelen, sporten en vaker gezond te koken.”

“Ik heb gezien dat de maatschappij steeds meer digitaliseert en dat het sociale leven heel snel in de telefoons kruipt. Daar wilde ik van ontstressen”, zegt Lesley Vollebregt (30). Hij werkt al 13 jaar bij De Goede Vastgoedonderhoud (onderdeel van de elk^® groep) en deed aan TOPfit mee om te leren stress te verminderen. “Nu staat mijn telefoon gewoon uit.”

Rust zoeken in plaats van voortdurende prikkels is hard nodig, want de werkdruk wordt soms als onprettig hoog ervaren. “Soms is het gewoon verstandig om nutteloze bezigheden af te bouwen, zodat je meer tijd over hebt voor de zaken en de mensen die dat wél verdienen, zoals je gezin.”

Een ander voorbeeld: Lesley luisterde in de auto naar zijn werk altijd een podcast; een half uur heen en een half uur terug. “Dan krijg je continu informatie naar je hoofd geslingerd die je moet verwerken, waardoor je jezelf compleet uitput. Je kunt beter muziek luisteren, want dat werkt ontspannend. Het begin van een evenwichtiger leven is gemaakt in TOPfit en ik probeer het nu steeds beter uit te balanceren.”