Log in
inloggen bij Renda
Hulp bij wachtwoord
Geen account?
shop word lid
Home / Content / Nieuws

Geluksgevoel als succesfactor

28 februari 2017

Nieuws over slechte ervaringen van bewoners tijdens of na een renovatie gaat snel. Om de ambitieuze energieambities uit het Energieakkoord en het Akkoord van Parijs te bereiken, ontkom je niet aan technische ingrepen die het een en ander van bewoners vergen. In veel gevallen een investering, overlast tijdens een renovatie of gemis van dat waar men aan was gewend. Om desondanks enthousiasme te creëren voor de technische ingrepen is een streven naar tevredenheid alleen niet voldoende. Er moet een hoger doel gesteld worden: ‘geluk’. Want een geluksbeleving vormt een veel sterkere emotie dan een gevoel van tevredenheid en daarmee ook een grotere stimulans om minder aantrekkelijke maar soms onoverkomelijke neveneffecten te accepteren.

Deze gedachte is de basis van het werk van prof. dr. Anke van Hal hoogleraar Duurzaamheid aan de TU Delft en Neyenrode. Geluk is om die reden gekozen  als uitgangspunt voor het onderzoek.

Van Hal, al jarenlang geboeid door de vraag hoe je bewoners nu echt enthousiast krijgt voor vergaande energiemaatregelen in hun (huur)woning, heeft circa twintig jaar woonervaring in zes Nederlandse eco-wijken opgehaald. In deze nieuwbouwwijken van de jaren ´90, zo redeneerde Van Hal, stond duurzaamheid hoog op de agenda en zijn de innovaties van destijds toegepast. De interpretatie van het begrip duurzaamheid ging daarbij wel verder dan nu meestal het geval is; het betrof acht gelijkwaardige milieuthema’s waarvan energie er slechts een was. Van Hal en haar Nyenrode- team onderzochten wat bewoners gelukkig maakt en welke technische innovaties daadwerkelijk hebben bijgedragen aan het behalen van de beoogde milieudoelen. Het levert urgente lessen op, ook  voor het heden. In het bijzonder voor renovatieprojecten met hoge energieambities.

Het onderzoeksteam, Anke van Hal, Birgit Dulski en Anne Marij Postel, heeft zelf enkele middagen in de eco wijken door gebracht om eigen observaties te doen. Ze lette daarbij op bijvoorbeeld hoe druk het is op straat, of er kinderen buiten speelden, of er veel auto´s geparkeerd stonden, hoe het groen erbij stond enzovoort. Alle observaties telden en bleken al veel te vertellen over de wijk. De volgende stap was het uitvoeren van diepte-interviews met minimaal drie personen uit elke wijk. Het leverde een schat aan informatie op, waar de professional nu zijn voordeel mee kan doen. Van Hal: "Soms zijn de resultaten schokkend. Het blijkt bijvoorbeeld dat sommige goedbedoelde energiemaatregelen van toen nauwelijks hebben bijgedragen aan energiebesparing of zelfs averechts werkten". In de samenvatting van het wijkenonderzoek worden 16 concrete vragen gesteld die iedereen die met een renovatieproject met energieambities bezig is zich zou moeten stellen. Deze vragen zijn geformuleerd naar aanleiding van een bijeenkomst met professionals over de onderzoeksresultaten. Sommigen van hen reageerden op de missers van destijds met de woorden: "Dat doen we gelukkig niet meer". Echter licht Van Hal toe, wanneer we achter de misser kijken, naar de beweegredenen en naar het denkkader waarbinnen destijds een besluit is genomen, moet je concluderen dat professionals nog steeds dezelfde fouten maken. "Alleen haar verschijningsvormen zijn anders", zegt Van Hal.

Bewonersgeluk

Er moet zoals gezegd een hoger doel gesteld worden: ‘geluk’. Want een geluksbeleving vormt een veel sterkere emotie dan een gevoel van tevredenheid en daarmee ook een grotere stimulans om minder aantrekkelijke maar soms onoverkomelijke neveneffecten te accepteren. Om die reden deed het onderzoeksteam, voorafgaand aan het wijkenonderzoek, een literatuurstudie naar de relatie geluk en de (woon)plek. Onderzoek naar ‘geluk’ staat de laatste jaren immers hoog op de wetenschappelijke agenda en gelukkig ook, in toenemende mate, onderzoek naar de relatie ‘geluk en de (woon)plek’. Het betrof voornamelijk Amerikaans (en deels Europees) en grootschalig onderzoek. De onderzoeksresultaten werden onderverdeeld in ‘dissatisfiers’ (de vijf basisvoorwaarden waaraan moet zijn voldaan) en ‘satisfiers’ (wat aantrekkelijk maakt) en ‘delighters’ (dat wat – mogelijk onverwacht – een extra bijdrage levert aan een geluksgevoel). Door de resultaten van de literatuurstudie en die van het wijkenonderzoek naast elkaar te leggen, ontstond volgens Van Hal en haar team een betrouwbaar beeld van hoe het treffen van duurzaamheidsmaatregelen kan bijdragen aan het geluk van bewoners in relatie tot hun woning en wijk. (in kader de vijf dissatifiers etc)

Sterkere emotie

Het uiteindelijke antwoord op de centrale onderzoeksvraag luidde als volgt: Om het succes (ook op langere termijn) te vergroten van duurzaamheidsingrepen die nu getroffen worden in bestaande woningen en wijken, is het noodzakelijk niet alleen naar bewonerstevredenheid te streven maar naar een sterkere emotie, namelijk geluk. Dit kan door de opgave vanuit een aanzienlijk breder perspectief aan te vliegen dan nu meestal gebruikelijk is. Het betreft een verbreding van de blik op vijf fronten:

  • Een verbreding van de definitie van duurzaamheid. Kijk niet alleen naar het thema energie, maar ook naar andere duurzaamheidsthema’s zoals flora & fauna, materialen en verkeer.
  • Een verbreding van de focus van woning naar leefomgeving. De inrichting van de leefomgeving speelt een doorslaggevende rol bij geluksbeleving en daarom zal er veel aandacht geschonken moeten worden aan de inrichting van het openbaar gebied.
  • Een verbreding van de blik op belangen. Er moet niet alleen worden gedacht aan de geluksbeleving van de bewoners op dit moment, maar ook aan die van bewoners op een later tijdstip. Ook moet er oog zijn voor de uiteenlopende belangen van bewoners onderling.
  • Verbreding van de blik op disciplines. Voor een werkelijk begrip is ontschotting tussen disciplines nodig en het kijken buiten de eigen professionele kaders in zijn algemeenheid.
  • Een verbreding in de tijd. Sommige geluksfactoren zijn tijdloos. Die gelden overal. Maar andere zijn tijdsafhankelijk. Daarom ligt het voor de hand niet alleen te kijken naar de situatie van nu, maar ook continu die over langere termijn in ogenschouw te nemen.

Serieuze aandacht

Een gelukkige bewoner als succesfactor voor de verduurzaming van het corporatiebezit is voor Anke van Hal een feit. Op basis van haar onderzoeken leert ze de professional zijn/haar blik te verbreden en anders te handelen. In haar prijswinnende online cursus Energievriendelijke Rennovatieprocessen deelt zij haar inzichten en kennis. Ook is Van Hal een van de juryleden van de Renda verkiezing "De Gelukkigste Bewoner". Op 23 november wordt de winnaar bekend gemaakt. We roepen al onze partners op om zijn of haar Gelukkigste Bewoner ´(op papier) in te zenden. Zie voor de criteria onze website, vanaf 15 maart.

Reacties

Renda ©2024. All rights reserved.

Deze website maakt gebruik van cookies. Meer informatie AccepterenWeigeren