34 D E C E M B E R 2005
ONDERZOEK
Geluidschermen
De katalysator titaniumdioxide
(TiO2) kan het schadelijke stikstof-
dioxide (NO2) uit uitlaatgassen on-
der invloed van licht afbreken. Dat
toont divers buitenlands onderzoek
onder kunstmatige omstandigheden
aan. Het IPL-team (Innovatiepro-
gramma Luchtkwaliteit-team) dat ge-
vormd is door de ministeries van
VenW en VROM onderzoekt nu of
dit in de praktijk ook het geval is.
Het IPL doet een proef met geluids-
schermen waar een coating van ti-
taniumdioxide op is aangebracht.
De stof is verwerkt in de verf die het
stikstof dioxide uit de lucht omzet in
het minder schadelijke nitraat. Dit
nitraat spoelt vervolgens met het re-
genwater weg naar het riool of
grondwater. Er worden metingen
verricht onder diverse (weers)om-
standigheden, windsnelheid en -
richting, turbulentie, temperatuur en
lichtintensiteit. Bij een positief resul-
taat van het onderzoek kan de
TiO2-coating op brede schaal wor-
den toegepast. Niet alleen op ge-
luidsschermen, maar mogelijk ook
op wegdek en gebouwen.
Info: www.ipluchtkwaliteit.nl
Thermo-Akoestische
Warmtepomp
De restwarmte boven de 50 graden
Celsius die in Nederland wordt ge-
loosd is per jaar minimaal 100 PJ.
Dit zou voldoende zijn om een mil-
joen huishoudens van energie te
voorzien. Deze restwarmte kan ech-
ter niet gebruikt worden omdat er
geen warmtepomp is die in het be-
treffende temperatuurgebied kan
opereren en een temperatuurlift kan
geven van 50 tot 100 graden. Het
Energieonderzoek Centrum Neder-
land (ECN) zegt het gebruik van
deze restwarmte een stap dichterbij
gebracht te hebben in het onder-
zoek naar de Thermo-Akoestische
Warmtepomp (TAWP). Het bereikte
rendement is nog niet voldoende,
maar het rendement is binnen het
project al met een factor 10 en het
vermogen al met een factor 100 ge-
stegen. Het systeem maakt gebruikt
van zeer krachtige geluidsgolven,
opgewekt met behulp van rest-
warmte, om warmte op te pompen
van een laag naar een hoger tem-
peratuurniveau. Het onderzoek
wordt uitgevoerd in het kader van
het programma Economie, Ecolo-
gie, Technologie (EET) van de minis-
teries EZ, VROM en OC&W en is in
2001 van start gegaan.
Info: www.ecn.nl
Opslag CO2
Volgens een rapport van het Inter-
governmental Panel on Climate
Change (IPCC) kan afvang en op-
slag van CO2 een haalbare en be-
taalbare bijdrage leveren aan het
internationale klimaatbeleid. Het
IPCC benadrukt dat geen enkele
technologische optie de uitstoot vol-
doende beperkt om de concentratie
van broeikasgassen te stabiliseren,
maar dat dit wel moet kunnen luk-
ken met een combinatie van maat-
regelen. CO2-opslag in (lege) gas-
of olievelden, kolenlagen of water-
voerende lagen is ??n van de mo-
gelijke maatregelen. Er is een sa-
menvatting van het rapport ge-
maakt voor beleidsmakers.
Info: www.ipcc.ch.
INITIATIEVEN
Ruimteforum
Het Ruimteforum (http://ruimtefo-
rum.vrom.nl) biedt een plek om
kennis en ervaring uit te wisselen op
het gebied van ruimtelijke ontwikke-
ling. Aanleiding is de uitvoering van
de Nota Ruimte, waarmee andere
overheden meer verantwoordelijk-
heden krijgen. Minister Dekker wil
met de website het veld ondersteu-
nen bij hun nieuwe taken. "En daar-
mee de uitvoering van ruimtelijke
ontwikkelingen versnellen." Ze be-
nadrukt dat het veld zelf een be-
langrijke rol speelt bij de uitbreiding
van het Ruimteforum. "Iedereen kan
de website uitbreiden met bijvoor-
beeld goede praktijkvoorbeelden of
relevante beleidsstukken." De web-
site stelt aan de hand van actuele
thema's knelpunten in de praktijk
aan de orde. De eerste weken ston-
den thema's als luchtkwaliteit, ge-
biedsontwikkeling, publiek private
samenwerking en functieverande-
ringen in het agrarisch gebied cen-
traal. De site geeft praktijkvoorbeel-
den van alle onderwerpen. Verder
zijn de meest relevante beleidsdos-
siers samengevoegd en gebundeld.
Het ministerie van VROM heeft het
Ruimteforum opgezet in samenwer-
king met de doelgroep: provincies,
gemeenten en waterschappen.
Info: http://ruimteforum.vrom.nl.
Toolkit online
De Toolkit Duurzame Woningbouw
is eerder dit jaar in boekvorm uitge-
geven. Nu is ook een online-versie
beschikbaar. Net als de schriftelijke
variant biedt de Toolkit projectont-
wikkelaars, woningbouwverenigin-
gen, architecten en gemeenten een
praktische handreikingen om tot de
bouw van duurzame woningen te
komen. De Toolkit kan in de ver-
schillende stadia van de ontwikke-
ling van nieuwbouwprojecten ge-
bruikt worden, vanaf de initiatieffa-
se tot en met de oplevering en de
exploitatie. De handleiding kent
drie methoden om tot verantwoorde
materiaalkeuzen te komen. 24 uit-
gewerkte energie- en vier materi-
aalconcepten vormen de kern van
de Toolkit.
Info: www.toolkitduurzamewoning-
bouw.nl
IPSV succes
Het Innovatieprogramma Stedelijke
Vernieuwing (IPSV) van het ministe-
rie van VROM heeft zijn vruchten af-
geworpen, zo meldt de Staatscou-
rant. Uit een evaluatie door onder-
zoeksbureau Ecorys blijkt dat voor
het gros van de projecten de IPSV-
bijdrage een additioneel effect heeft
gehad. 27% zou zonder de VROM-
subsidie niet zijn uitgevoerd, 32%
zou wel zijn uitgevoerd maar met
minder kwaliteit, in 12% van de ge-
vallen zou de omvang van het pro-
ject kleiner zijn geweest en 5% zou
pas veel later zijn uitgevoerd.
Slechts 8% geeft aan dat het project
sowieso wel uitgevoerd zou zijn, met
of zonder de hulp van het IPSV. Tus-
sen 2001 en 2004 heeft VROM
210 miljoen uitgekeerd aan 150
initiatieven, plannen en projecten
gericht op stedelijke vernieuwing.
Het succes van het IPSV zit hem niet
alleen in de financi?le bijdrage
maar ook in publiciteit. Honorering
betekent dat een project een hoge-
re status krijgt en daardoor een ho-
gere prioriteit voor ambtenaren en
het bestuur.
Info: www.sev-realisatie.nl.
PUBLICATIES
Dutch Architects in
Booming China
ARCAM Architectuurcentrum Amster-
dam heeft de pocket `Dutch Archi-
tects in Booming China' uitgegeven
bij de gelijknamige expositie. De uit-
gave is tweetalig (Engels en Chinees)
en bevat een overzicht van 83 ont-
werpen van Nederlandse architecten
op verschillende locaties in China.
De ontwerpen zijn kort toegelicht en
rijk ge?llustreerd. Om een zo com-
pleet mogelijk beeld van de Neder-
landse ontwerpenergie in China te
geven, is er bewust voor gekozen
om alle vormen van ontwerpen te to-
nen en niet alleen de projecten die
daadwerkelijk gerealiseerd zullen
worden. Het resultaat is een zeer di-
verse verzameling van projecten,
waaronder nieuwe woonwijken, di-
verse musea, recreatiegebieden, een
eco-bos en een reuzenrad. De uitga-
ve bevat ook essays van Maarten
Kloos, Ton Kreukels, Kok-Meng Tan
en Marlies Buurman. In de essays
wordt ingegaan op de geschiedenis
van de Nederlandse architectuur in
het buitenland, de ontwerpcultuur en
bouwpraktijk in China, de relatie tus-
sen Nederland en China en ervarin-
gen van Nederlandse architecten in
China. `Dutch Architects in Booming
China' (ISBN 90-7686-331-8,
29,95) is onder andere online te
bestellen via www. arcam.nl.
'De Vooruitgang' signaleert ontwikkelin-
gen op het gebied van onderwijs en
onderzoek, reageert op publicaties en
verwijst naar komende symposia,
workshops en congressen. Informatie
voor deze rubriek kunt u zenden naar de
redactie van Puur Bouwen, postbus 101,
5280 AC Boxtel, fax 0411-650080,
e-mail: puurbouwen@aeneas.nl.
DEVOORUITGANG
D E C E M B E R 2005 35
Materialenboek
Flexibele fotovolta?sche folie, weg-
werpservies van geschuimde aard-
appel, graffitibestendige gevelbe-
kleding en vlamvertragend zeildoek.
Dit is nog maar een kleine selectie
van materialen uit het Materialen-
boek van Material ConneXion. Het
boek biedt een uitgebreide selectie
aan innovatieve materialen en hun
toepassingen. Dit alles geplaatst in
de context van de architectuur, de
kunst en de vormgeving. De mate-
rialen zijn geordend volgens de ca-
tegorie?n: koolstoffen, cement, ke-
ramiek, glas, metalen, natuurlijke
materialen en polymeren. Het boek
bevat meer dan 800 fraaie (detail)
foto's van de materialen en hun toe-
passingen. Daarnaast zijn per mate-
riaal de samenstelling, eigenschap-
pen en toepassingsmogelijkheden
beschreven. Het boek besluit met de
visies van verschillende `materialen-
goeroes'. Het materialenboek (ISBN
90 6369 1130) wordt uitgeven door
BIS Publishers en is verkrijgbaar voor
65.
Info: www.bispublishers.nl.
Groene bedrijfsterreinen
Bij bedrijfsterreinen denkt niemand
aan een groene omgeving. Land-
schapsbeheer Nederland laat in de
brochure `Bedrijven in het Groen'
zien dat er wel degelijk groene be-
drijfsterreinen bestaan. Volgens
Landschapsbeheer is een groen be-
drijfsterrein een bedrijventerrein
waar ecologische, landschappelijke
en recreatieve waarden worden toe-
gevoegd. In de brochure `Bedrijven
in het Groen' worden 12 van zulke
terreinen gepresenteerd. Land-
schapsbeheer Nederland wil met de
brochure een bijdrage leveren aan
de actuele discussie over de kwaliteit
en uitstraling van bedrijventerreinen.
De brochure moet gemeenten, be-
drijven, projectontwikkelaars en ont-
werpers inspireren groen een promi-
nente plek te geven op nieuwe en
bestaande bedrijventerreinen. Niet
als doel op zich, maar omdat het
groen vanuit zowel economische als
maatschappelijke overwegingen
meerwaarde heeft. De brochure is
gratis te bestellen of te downloaden
via www.landschapsbeheer.com.
Gezonde Gebouwen
Onlangs zijn de cahiers `Schoon-
maak van gebouwen: ontwerp en
uitvoering' en `Onderzoek gezond-
heidsklachten in woningen' van SBR
en ISSO uitgekomen. Het eerste ca-
hier schetst de risico's van bioconta-
minanten in het binnenmilieu en
biedt een handvat om deze terug te
dringen in nieuwe en bestaande uti-
liteitsgebouwen. Het tweede behan-
delt bewonersklachten in woningen
die te maken hebben met het bin-
nenmilieu. Sinds 1996 geven SBR
en ISSO samen het Praktijkboek
Gezonde Gebouwen uit dat is inge-
deeld in themacahiers waarvan er
jaarlijks vier nieuwe verschijnen. Het
Praktijkboek Gezonde Gebouwen
biedt praktische handvatten voor
gezond ontwerp, beheer en onder-
houd van gebouwen en installaties.
De cahiers zijn voor 35 per stuk te
bestellen op www.sbr.nl.
Geluid als kans
In de ruimtelijke planningsprocedu-
res komt geluid vaak vooral als be-
perkende factor naar voren. Dit
heeft onder meer te maken met de
beeldvorming rond de Wet Geluid-
hinder en de handhaving daarvan.
Het door stichting Innonoise uitge-
geven boek `Geluid als kans' pro-
beert dit beeld te doorbreken. De
uitgave is gericht op degenen die
beslissingen nemen over ruimtelijke
inrichting in Nederland en biedt
praktische oplossingen op het ge-
bied van hinderlijk geluid in de
woonomgeving. Het boek bundelt
adviezen ervaringen van adviseurs,
gemeenten en bedrijven bij de aan-
pak van geluidshinder. `Geluid als
kans' (ISBN 9081015818) is gratis
aan te vragen bij Stichting Innonoi-
se of te downloaden van www.inno-
noise.nl.
Meerwaarde
Het ministerie van VROM heeft de
brochure `Duurzame stedenbouw
geeft meerwaarde aan de stad' uit-
gegeven. De uitgave heeft als on-
dertitel `Ervaringen met het Natio-
naal Pakket Duurzame Steden-
bouw'. In de brochure presenteert
het InnovatieProgramma Stedelijke
Vernieuwing (IPSV) zeven projecten
op het gebied van duurzame ste-
denbouw. De projecten moeten
aantonen dat duurzame steden-
bouw niet alleen milieuvoordelen
kent, maar ook vooral aantrekkelij-
ke wijken oplevert. De publicatie is
gratis te bestellen en te downloaden
op www.vrom.nl.
Integratie van klimaat en
gevel
De VMRG, de Vereniging Metalen
Ramen en Gevelbranche, heeft de
brochure `Gevels en Installaties:
handleiding voor integratie van kli-
maat en gevel' gepresenteerd. Deze
brochure bevat een handleiding om
te komen tot een integratie van kli-
maat en gevel. Voor die integratie is
een georganiseerde samenwerking
tussen bouwpartners vereist. De in-
stallateurs, adviseurs en bouwbe-
drijven kunnen met behulp van de
handleiding op een doordachte wij-
ze hun samenwerking organiseren.
De uitgave is geschreven aan de
hand van de invalshoeken `Techno-
logie en Techniek', `Organisatie',
`Ontwikkeling en Ontwerp'en `Be-
heer'. De brochure kan voor
27,25 bij de VMRG worden be-
steld, tel. 030-6053644, info@
vmrg.nl.
EXCURSIES EN
WORKSHOPS
Stedelijke vernieuwing
in China
China is op weg de belangrijkste
economische wereldmacht te wor-
den. De gevolgen zijn vooral goed
zichtbaar in het oosten van China
waar de steden Shanghai en Beijing
liggen. De economische groei en de
komst van de Wereldexpo in 2010 in
Shanghai en komst van de Olympi-
sche spelen naar Beijing zorgen
voor een enorme stedelijke vernieu-
wing. In mei 2006 organiseert het
Nirov een achtdaagse studiereis
naar beide steden. Deelnemers krij-
gen de kans kennis te maken met de
snelheid en de grootschaligheid van
de stedelijke vernieuwing in China.
Tijdens de reis worden voorbeelden
van stedelijke vernieuwing bezocht,
informeren lokale urban planners de
deelnemers over de plannen voor
stadsuitbreiding en -vernieuwing en
wordt er gesproken met Nederland-
se investeerders in China.
Info: Harm Gr?nhagen,
tel. 070-3028425 en www.nirov.nl.
PRIJZEN EN
PRIJSVRAGEN
Oosterbeek: groenste dorp
Het Gelderse Oosterbeek is uitge-
roepen tot het groenste dorp bij de
internationale Entente Florale.
`s-Hertogenbosch werd tweede bij
de categorie steden. Aan de Florale
werd meegedaan door elf Europese
landen die elk hun groenste dorp en
stad afvaardigden. De jury toonde
zich onder de indruk van de groene
visie en het gevoerde groenbeleid
van Oosterbeek. Daarnaast prees
de jury het natuurlijke en ecologi-
sche beheer van het landschap en
de parken van het dorp. De beide
Nederlandse plaatsen dankten hun
internationale deelname aan het
winnen van de nationale groen-
competitie van 2004. Dit jaar won
Zwolle de nationale competitie in de
categorie steden en Wijhe in de ca-
tegorie dorpen en kleine steden.
Zwolle en Wijhe vertegenwoordigen
Nederland dus in 2006 bij de Inter-
nationale Entente Florale.
Info: www.ententeflorale.nl.
SUBSIDIES
Duurzame energieprojecten
Tot 1 maart 2006 kan er wederom
subsidie aangevraagd worden voor
duurzame energieprojecten in de
provincie Zuid Holland. Voor deze
termijn is er een subsidiebedrag van
750.000 beschikbaar gesteld.
Projecten moeten, om voor subsidie
in aanmerking te komen, energie-
zuinig, duurzaam, grootschalig en/
of innovatief zijn. Bij de beoordeling
van de aanvragen wordt rekening
gehouden met CO2-reductie, de
uitstraling die (voorbeeld)projecten
hebben naar de samenleving en de
diversiteit van de ingediende voor-
stellen. Info: www.zuid-holland.nl.
Reacties