Titel 33 c Artikel Om de constructieve mogelijkheden aan te tonen, heeft de Duitse hoge- school Lippe&H?xter, in samenwerking met diverse bedrijven onlangs een seminar georganiseerd. Hier stond een te ontwikkelen experimenteel, mo- dulair en zelfdragend gevelelement centraal, waarbij vezelversterkt beton (zie kadertekst) als constructief materiaal een centrale rol moest spelen. Daarbij is naast de toepassing van het beton ook gekeken naar de moge- lijkheden de klimaatinstallatie, als een gedecentraliseerd systeem, in het element te integreren. Uitgaande van het modulaire principe is een dragend frame vervaardigd van vezelversterkt beton. Dit frame dient als onderdeel van een gordijnge- vel en wordt volledig geassembleerd op de bouwplaats aangeleverd, inclu- sief beglazing, waarna het aan de ruwbouw-betonvloeren wordt bevestigd. Voordeel van deze componentenbouwwijze is de snelle montage, zonder steiger, wat vooral bij hoge gebouwen veel tijd bespaart. Om de voordelen van prefabricage ten volle te benutten, is tevens de klimaatmodule bij de assemblage meegenomen. Het frame van het element is gemaakt van 5 cm brede, rechthoekige pro- fielen die met koolstof- en glasvezels in de lengterichting zijn versterkt. Zoals ook bij regulier beton is het frame gevormd met behulp van een hou- ten bekisting. Om gewicht te besparen zijn hardschuimen kernen toege- past die een verbinding aangaan met het, slechts 9 mm dikke, textielbeton. De hoekpunten die gevoelig zijn voor beschadiging zijn met langere vezels extra omwonden om ze voldoende te versterken. Andere kwetsbare plek- ken, zoals de ophang- en aansluitpunten van het element op de ruwbouw, zijn verstevigd met behulp van ingestorte stalen delen en klossen met schroefkoppelingen. Dit om krachten op de dunne wanden van het textiel- beton te vermijden. Vezelversterkt beton cModulair en zelfdragend gevelelement Voor de bouw van gevels wordt in constructietechnische zin slechts van een gering aantal materialen gebruik gemaakt: aluminium, staal, hout en dat was het wel zo'n beetje. Andere materialen hebben meestal slechts een cosmetische functie. Door de ontwikkelingen in de vezelversterkte betontechniek is het mogelijk om zeer dunne betonplaten te maken, geschikt als gevelbekleding, maar bij de toepassing hiervan wordt nog geen gebruik gemaakt van de constructieve eigenschappen van het materiaal. Dat lijkt te gaan veranderen. Vezelversterkt beton Detail van de fa?ade Principeschema van het element. Vezelversterkt beton Vezelversterkt beton onderscheidt zich qua samenstelling sterk van gewapend beton. De korte vezels verhinderen scheurvorming en nemen de trekkrachten voor hun reke- ning. Doordat de vezels niet net als wapeningsstaal corroderen is een deklaag over- bodig, waardoor er dus wezenlijk slankere componenten mogelijk zijn. Wanneer vezel- versterkt beton wordt toegepast voor constructieve doeleinden, kan men met matten of weefsels van glas- of koolstofvezels de eigenschappen en krachtenafdracht van de component be?nvloeden. Dit laatste wordt ook wel textielversterkt beton genoemd, in tegenstelling tot vezelversterkt beton dat slechts korte vezels bevat. Titel 34 c Artikel Tweede huid Het element is als tweedehuidfa?ade uitgevoerd. Aan de binnenzijde is een `standaard aluminium gevelsysteem' toegepast met een ge?soleerde ruit en aan de buitenzijde is een enkelglazen ruit ingeklemd in uitsparingen in het beton. Deze ruit zorgt voor een akoestisch isolerende spouw waarbij ventilatielucht vrij kan circuleren door openingen onder en boven. Lamellen in de spouw zorgen voor de benodigde zonwering, waarbij de bovenste lamellen onder een kleine hoek zijn gezet om natuurlijk daglicht dieper in de ruimte te weerkaatsen. In elk element past een gedecentraliseerde klimaat- module. Deze kan de ventilatie, verwarming en koeling voor elke ruimte afzonderlijk regelen. Het is bovendien mogelijk een warmteterugwinnin- gelement toe te voegen aan de installatie. Het systeem zorgt voor een besparing in de verdiepingshoogte, doordat luchtbehandelingskanalen in het plafond of verhoogde vloer overbodig zijn. In elk element zijn kabelgoten ge?ntegreerd die eveneens kunnen bijdragen aan een reductie van de verdiepingshoogte als de werkplekken nabij de gevelzone zijn gesitueerd. In dit geval is een verhoogde vloer overbodig. Het gevelelement demonstreert de voordelen van het integreren van func- ties in een modulair gevelsysteem. Als eerste is het element industri?el te produceren en te assembleren, daarnaast hoeft men tijdens de ruwbouw- fase met minder functies rekening te houden, zoals de bekabeling of de luchtbehandeling. Dit maakt een kortere bouwtijd mogelijk. Het derde lan- ge termijn voordeel is, dat met een dergelijke gevel het gebouw makkelijker en sneller is op te waarderen naar de geldende eisen. Het complete element, waarbij links van de borstwering de klimaatmodule is te herkennen. Montage van de buitenruit in het beton. 35 Aanbeveling Uit constructief oogpunt verdient het gebruik van textielbeton een aanbeveling. Wellicht is de uitvoering, met de relatief massieve constructie met hardschuimen kern, niet geschikt voor de pro- ductie van een groot aantal elementen, maar dit zal veranderen. Mettertijd is textielbeton, net als aluminium, te extruderen. Hier- door kan het prestatievermogen van het materiaal beter worden benut, wat voor nog minimalere maten van het kozijn zal zorgen. Een andere optimalisering is te maken in de toegepaste binnen- gevel. Deze is opgebouwd uit in de handel verkrijgbare aluminium gevelprofielen. b cProf. dr. ing. Ulrich Knaack en dipl. ing. Marcel Bilow Ulrich Knaack is werkzaam als professor aan de faculteit Bouwkunde aan de TU Delft en aan de Fachhochschule Lippe und H?xte in Detmold, Duitsland. Marcel Bilow werkt als Leader Development and Research aan deze hogeschool. FERMACELL is een merk van Xella Droogbouw Systemen BV. Telefoon 024 - 649 51 11 Telefax 024 - 649 51 26 fermacell-nl@xella.com www.xella.nl De FERMACELL Norm. Schoon, stabiel & snel. FERMACELL. U stelt strenge eisen aan de kwaliteit en 'gezondheid' van bouwproducten. Dus doet FERMACELL dat ook met een innovatief en milieuverantwoord productieproces. En met afbouwplaten die voldoen aan de hoogste eisen als het gaat om sterkte, stabiliteit, brandwerendheid en geluids- en warmte-isolatie. Dat wilt u natuurlijk wel eerst even checken. Kijk op ww.xella.nl of bel 024-649 51 11. Ik kom uit een behoorlijk streng milieu. Vezelversterkt beton