Torenhoge ambities kenmerkten het nieuwbouwproject Zuidpoort in de historische binnenstad van Delft. Het project moest het winkelaanbod kwalitatief verbeteren, een cultureel hart toevoegen aan de stad, de stad verder autoluw maken en voorzien in aantrekkelijke en riante koopwoningen en dat alles graag driedubbel gestapeld op een Stad en Milieu locatie. O ja, het project moest ook nog duurzaam zijn. Het is wonderwel gelukt.
geleverd. In het kerngebied is een driedubbel
gestapeld programma gerealiseerd. Door de
nieuwbouw is het winkeloppervlak in de
binnenstad over twee lagen uitgebreid met
14.000 m2. Daaronder is een ondergrondse
parkeergarage over twee lagen gerealiseerd
die plek biedt aan 920 auto's. De bezoekers-
garage is een wezenlijke schakel in het auto-
luw maken van de 750 jaar oude binnenstad.
Boven de winkels zijn op een verhoogd maai-
veld 85 riante koopwoningen gebouwd.
De architecten zijn erin geslaagd om met
deze uitbreiding de bestaande winkelrouting
sterk te verbeteren. Met de gebouwmassa is
een winkelplein gevormd. Aan de noord-
rand van het plein ronden een glazen pavil-
Elke stad kent wel zo'n locatie waar verdwe-
nen industrie bodemvervuiling heeft achter-
gelaten. In Zuidpoort was de verontreiniging
afkomstig van een oude gasfabriek en een ge-
dempte binnenhaven. Aan de zuidrand van
het gebied ligt een drukke verkeersader, die
luchtverontreiniging en geluidhinder veroor-
zaakt. Aan de noordkant ligt het kernwin-
kelgebied van de binnenstad, met een rand
van winkels en woningen die in de stadsver-
nieuwing van de jaren 70 volledig nieuw is
opgetrokken. Het Zuidpoortgebied, toen
deels braakliggend, deels parkeerterrein en
deels busstation, bleef al die jaren onaan-
trekkelijk en onbebouwd. Het eerste en
meest spraakmakende deel van het Zuid-
poortproject is in het voorjaar van 2005 op-
Projectgegevens
Ger de Vries en Claudia Bouwens
30 D E C E M B E R 2005
D e l f t ? Z u i d
PROJECTBESCHRIJVING
Torenhoge ambities kenmerkten het nieuwbouwproject Zuidpoort in de
historische binnenstad van Delft. Het project moest het winkelaanbod
kwalitatief verbeteren, een cultureel hart toevoegen aan de stad, de stad
verder autoluw maken en voorzien in aantrekkelijke en riante koopwoningen
en dat alles graag driedubbel gestapeld op een Stad en Milieu locatie.
O ja, het project moest ook nog duurzaam zijn. Het is wonderwel gelukt.
s programma duurzaam: Gemeente Delft,
Delft bouwen
s ontwikkelaar: Bouwfonds MAB, Den Haag
s stedenbouw: AWG bOb van Reeth
Architecten, Antwerpen, Belgie
s architecten: AWG bOb van Reeth Architecten,
Antwerpen, Belgi? (Sebstiaanshof, Paviljoen,
parkeergarage)
O'Donnell + Tuomey Architects, Dublin, Ier-
land (Vestehof)
s projectarchitect: Filiph de Langhe (AWG bOb
van Reeth Architecten)
Sheila O'Donnell (O'Donnell + Tuomey
Architects)
s aannemer: BAM Utiliteitsbouw regio
Noordwest, Amsterdam
s directievoering: Kats & Waalwijk
s installateur: W Feenstra (woningen) Kropman
(centraal energiesysteem), Wolter & Dros
s installateur: E BAM Techniek, Imtech
s constructeur: DHV Bouw en Industrie,
Den Haag
s adviseur installaties: Royal Haskoning, Delft
Grontmij Technical Management, Rijswijk
Eneco Energie, Business-to-business, Utrecht
s bruto vloeroppervlak: 78 m2 tot 200 m2
woningen
s bouwkosten: 50.000.000
s kosten milieumaatregelen: ca. 900.000
(inclusief onrendabele top energiesysteem)
s verkoopprijs per woning: 200.000 tot
500.000
s projectomvang: 26 stadswoningen en
59 appartementen
Bioscoop en horeca 4.000 m2 bvo
Winkels en horeca - 140.000 m2 bvo
s Realisatie: 2005
s Locatie: Delft, Zuidpoort/Bastiaansplein
s informatie en documentatie: Bouwfonds MAB,
www.zuidpoort.com
Gemeente Delft, www.gemeentedelft.info/
zuidpoort
Duurzaam Bouwen, Peter Rommens,
tel. 015 2602107, prommens@delft.nl
De projectbeschrijving is verzorgd door Ger de
Vries (V&L Consultants-Rotterdam, redacteur van
Puur Bouwen en gastdocent Milieutechnisch
Ontwerpen in relatie tot Architectuur, Faculteit
bouwkunde, TU-Delft) en Claudia Bouwens (SEV-
Realisatie, Rotterdam).
BouwfondsMAB
D E C E M B E R 2005 31
p o o r t
bouwkundige ontwerp en het ontwerp van
de parkeergarage en het paviljoen op het
winkelplein voor haar rekening genomen.
L I N K S De nieuwe entree naar de oude binnenstad. M I D D E N De `dakstraat' tussen de standswoningen met een
plein op de achtergrond. R E C H T S Het plein.
59 appartementen en stadswoningen is ont-
worpen door AWG bOb van Reeth uit Ant-
werpen. Dit bureau heeft ook het steden-
joen en pergola's met begroeiing en transpa-
rante zonnepanelen het geheel af. Het is ver-
bazingwekkend hoe de randbebouwing uit
de jaren 70 als een vanzelfsprekend onder-
deel in de pleinwanden past. Meer naar het
westen komt een tweede, wat intiemer plein.
Dit plein moet het hart van cultureel Delft
gaan vormen met een nieuwe, nog niet geo-
pende, bioscoop met 7 zalen en een dans-
caf?, gelegen tegenover het al bestaande
theater. Aan het cultuurplein komt ook het
DOK, een samengaan van DiscOtake Delft,
Openbare Bibliotheek Delft en Kunstcen-
trum Delft. Het DOK komt in een bestaand
gebouw dat momenteel tot de constructie
gestript wordt. Liesbeth van der Pol tekent
voor dit ontwerp. Oostelijk van het gebied
komen nog drie bouwblokken met onder
andere een woonzorgcomplex.
Het kerngebied Zuidpoort bestaat uit een
glazen paviljoen voor daghoreca en twee ge-
bouwvolumes: Vestehof en Sebastiaanshof.
De Vestehof, met winkels, het bioscoopcom-
plex en 26 woningen is ontworpen door ar-
chitectenbureau O'Donnel & Tuomey uit
Dublin. De Sebastiaanshof, met winkels en
BouwfondsMAB
BouwfondsMAB
De voetgangerstoegang tot de parkeergarage met in de luifel `transparante' zonnecellen.
BouwfondsMAB
Wat maakt een verhoogd maaiveld in dit geval nou zo geslaagd?
Vanaf de binnenhoven is er her en der uitzicht en overzicht op de
omgeving. Het is lastig om de standaard detaillering van een plat
dak te vermijden. Denk hierbij aan zichtbaar afschot, rammelende
tegels, grind, dakfolie en lelijke dakranden. CH & Partners uit Den
Haag, het bureau dat tekende voor de inrichting heeft deze dakuit-
straling goed weten te vermijden. In de groengrijze tegelbestrating
zijn plantenbakken verdiept opgenomen. Hogere plantenbakken
vormen de begrenzing van de priv?-terrassen en her en der staan nog
grotere bakken met kleine bomen. Al met al van stedenbouwkundi-
ge schaal tot klein detail een geslaagd project.
Gezien de complexiteit van het project is dit maal afgezien van plat-
tegronden en doorsneden. ???????????????????????????????????s
Binnenhoven
De woningen worden ontsloten via een verhoogd maaiveld, dat met
liften en trappen bereikbaar is. Een loopbrug verbindt de woonho-
ven van de twee gebouwvolumes. De verhoogde woonhoven zijn (op
verzoek van de gemeente) in principe overdag toegankelijk en in be-
heer bij twee verenigingen van eigenaren. De tegenstelling tussen be-
neden en boven is opvallend. Beneden het winkelpubliek, met de
binnenstedelijke winkeldrukte van een A1-locatie. Hier valt de mas-
siviteit van de gebouwmassa op. Daarboven de woningen. Hier
vormt de bebouwing verschillende hofjes, ervaar je rust en intimiteit
en kunnen kinderen met een gerust hart buiten spelen.
Collectief warmte en koude systeem
Het complex heeft een collectief verwarmings- / koelsysteem met
een individuele aansluiting per gebruiker. Het collectieve warmte-
systeem bestaat uit een warmte- en een koudebron, een warmte-
pomp, een HR-ketel voor aanvullende verwarming, een vrije koe-
ling en een collectief warmte en koude leidingnet naar de winkels,
voorzieningen en woningen.
Warmte die in de zomer in de bioscoop en winkels ontstaat, wordt
afgegeven aan een grondwaterlaag die op 60 meter diepte ligt.
Het grondwater krijgt zo een temperatuur van 16? C. In de winter
wordt dit warme grondwater opgepompt. Via een warmtewisselaar
en een warmtepomp wordt het water op 55? C gebracht en naar
de winkels, voorzieningen en woningen getransporteerd. In de wo-
ningen wordt dit water gebruikt voor vloerverwarming of lage tem-
peratuur radiatoren. Verder wordt via een warmtewisselaar in iede-
re woning ook het warm tapwater voorverwarmd ten behoeve van
een hot-fill boiler die het water verder verwarmt tot 60? C waardoor
er geen gevaar bestaat voor besmetting met de legionella-bacterie.
Elke woning heeft een thermostaat en bij vloerverwarming/ koeling
een thermostaat per vertrek. In de zomer is koeling mogelijk via het
collectieve leidingnet. Eneco Energie zorgt voor het onderhoud.
PROJECTBESCHRIJVING
Bron:GemeenteDelft
Artists impression van het plein met de bouwmassa's.
D E C E M B E R 2005 33
energie ++
sEPC complex = 0,67sEPC woningen = 0,75 ? 0,8sRc vloer onder de win-
kels gelijkwaardig aan 3,5 W/m2.K s Rc gevel = 3,5 W/m2.K s HR++-glas
s hoog geplaatste ramen voor daglicht s warmtekoude centrale met warmte-
pomp, HR-ketel NOx-arm voor opwarmen en vrije koeling voor koelen van de
warmtebronnenswarmtewisselaar per winkel voor verwarmingswarmtewisse-
laar per woning voor verwarming en tapwater voorverwarming s koudewisse-
laar per woning/winkel voor koudevoorziening (HT-koeling) s hot-fill boiler
voor warmtapwater s radiatoren met lage watertemperatuur (9x) s vloerver-
warming ook geschikt voor vloerkoeling (76x) s individuele gebalanceerde
ventilatie met warmteterugwinning s gebouwbeheersysteem met energie-
managementmodule
water
s watermeter per woning
materialen en constructies +
s bekistingsolie op plantaardige basiss gemetselde gevels s aluminium dak-
bedekking in plaats van zink s geen verzinkt staal (binnen) s naadafdichting
PE band/EPDM s geen loodmenie s duurzame houtsoorten (FSC) s prefab
houten binnenspouwbladen s naaldhouten binnentrap s naaldhouten aftim-
meringen binnen s anhydriet gietvloer s isolatie van minerale wol s geen be-
hang s losliggende dakbedekking van EPDM s halfdroog beglazingssysteem
s watergedragen verfsysteem binnen s oplosmiddelarm verfsysteem buiten
s muurverf op minerale basis s binnenriolering van PE s regenwaterafvoer
van PE s kunststof waterleidingen waar mogelijk
binnenmilieu ++
s geluidwerende/beperkende voorzieningen tegen buitenlawaais geluid be-
perkende maatregelen tegen leidinggeluid en installatielawaai s laag tem-
peratuur verwarmingssysteem s gebalanceerd ventilatiesysteem s extra dag-
lichttoetreding
voorkomen van afval +
s geprefabriceerde producten s gescheiden inzameling afval door gemeente
s opstellingsplaats voor afvalcontainers s verbeterd gescheiden riolerings-
stelsel
groen +
s nestelvoorzieningen s groenbakken als erfafscheiding s beplanting buiten-
ruimte met 62 bomen (nog niet gerealiseerd)
mobiliteit en vervoer
s openbaar vervoerhalte s NS-station op loopafstand s overdekte fietsen-
stalling s ondergronds parkeren (afgesloten deel voor parkeren bewoners)
s autovrij gebied
diversen
s kruipruimteloos bouwen s meerdere woonprogramma's s herindeelbaar
s functiemenging en dubbel grondgebruik (parkeren/wonen of werken, re-
cre?ren) s winkels, buurtvoorzieningen en entertainment
Bijzondere Milieumaatregelen
Zuidpoort ? Delft
Bovenstaande is een opsomming van gerealiseerde milieumaatregelen. De meeste vaste maatregelen uit het
Nationaal pakket Duurzaam Bouwen worden niet genoemd. Er is een subjectieve beoordeling gemaakt
van de mate waarin aan een bepaald milieuthema aandacht is besteed: o weinig, + redelijk, ++ aanzienlijk
of +++ veel.
Stedenbouwkundige situatie.
Vestehof Sebastiaanshof
BouwfondsMAB
De loopbrug die de Sebastiaanshof en de Vestehof met elkaar verbindt.
BouwfondsMABBouwfondsMAB
Reacties