In elk nummer van Puur Bouwen aandacht voor een integraal onderwerp. Voor de praktische vertaling van het onderwerp wordt deze door duurzaam-bouwendetails ondersteund. Dit keer over koudebruggen.
F E B R UA R I 2005 1
B I N N E N M I L I E U : K O U D E B R U G G E N
Het Bouwbesluit stelt dat, ter voorkoming van een
ongezond binnenklimaat (allergenen), de binnen-
oppervlaktetemperatuur-factor (f-factor) mini-
maal gelijk moet zijn aan 0,65 (woningen) respec-
tievelijk 0,50 (utiliteitsbouw). Koudebruggen spe-
len een rol bij die waarde.
Een koudebrug is `een plaats in de bouwkundige
omhulling waar de binnenoppervlaktetemperatuur
lager is dan bij de aansluitende constructie, indien
de randtemperaturen en de overgangsweerstanden
over zowel het binnen- als het buitenoppervlak
uniform zijn'.
FACTOREN
Bij de koudebrug is de warmtestroom naar buiten
groter dan bij de omringende constructies. Koude-
bruggen ontstaan, omdat isolatielagen worden
doorbroken door constructieve elementen, zoals
betonnen aanstortnokken of stalen oplegschoenen.
Ook andere factoren be?nvloeden de binnenopper-
vlaktetemperatuur. Allereerst de opbouw van het
detail. Hierbij is van belang op welke plaats de
isolerende laag is aangebracht. Wanneer de isole-
rende laag aan de buitenzijde of in de spouw is
aangebracht, dan is de binnen(=warme)-construc-
tie volledig `ingepakt' (ge?soleerd) en is de binnen-
oppervlaktetemperatuur hoog.
Ten tweede is de geometrie van het detail van be-
lang. Wanneer het detail meer aansluitend opper-
vlak heeft aan de `koude' buitenlucht dan aan de
`warme' binnenlucht, dan wordt door het grotere
warmteverlies de binnenoppervlaktetemperatuur
lager. In de hoeken is dus de temperatuur en daar-
door ook de f-factor lager. Het effect wordt nog
versterkt bij een driedimensionale aansluiting.
De derde factor is de binnentemperatuur van de
ruimte. Omdat warme lucht lichter is dan koude
lucht en dus stijgt, is de temperatuur in het boven-
ste gedeelte van de ruimte hoger (de zogenaamde
temperatuurgradi?nt van een ruimte).
Naast deze natuurkundige (fysische) verklaringen
voor het begrip koudebrug, zijn er een aantal
`bouwkundige' oorzaken aan te wijzen voor het
ontstaan van koudebruggen. Deze bouwkundige
onvolkomenheden veroorzaken vanzelfsprekend
weer een natuurkundig proces die het ontstaan
van koudebruggen kunnen verklaren.
De belangrijkste bouwkundige oorzaak is het
slecht isoleren van de gebouwschil. Op veel plaat-
sen ontstaan spouwen achter de isolatie, sluiten de
isolatieplaten niet goed aan op elkaar. Niet alleen
onderling, maar ook op andere constructieonder-
delen, zoals de spouwlat van een kozijn (zie de-
tail). Een gebrekkige maatvoering is vaak de oor-
zaak hiervan.
De tweede bouwkundige oorzaak is een gebrek
aan luchtdichtheid; al dan niet versterkt door een
slecht functionerend of verkeerd gebruikt ventila-
tiesysteem. Wanneer een luchtstroom van buiten
naar binnen ontstaat, zal rondom de kier of naad
de binnenoppervlaktetemperatuur dalen.
OPPERVLAKTEBEHANDELING
Het stellen van een eis aan de f-factor is gebaseerd
op het beperken van allergenen veroorzaakt door
schimmels en bijvoorbeeld huis-
stofmijt. De oppervlaktebehan-
deling is medebepalend voor het
optreden van schimmels.
De vochtproductie in een woning
varieert per ruimte. Het binnen-
klimaat in keukens, badkamers
en slaapkamers wisselt sterk
doordat daar vocht wordt gepro-
duceerd, terwijl de overige ruim-
ten een relatief stabiel binnenkli-
maat hebben. In ruimten waar
het binnenklimaat sterk wisselt,
kan schimmel alleen ontstaan als oppervlaktecon-
densatie plaatsvindt. Maar in ruimten waar een
stabiel maar vochtig binnenklimaat heerst, kan
ook schimmel ontstaan zonder condensatie.
Gebruikelijke oppervlaktebehandelingen zijn
schilderwerk, stucwerk en behang. Behang bevat
cellulosebestanddelen die schimmelvorming sti-
muleert. Ook bepaalde verfsoorten zijn gevoelig
voor schimmels (bijvoorbeeld waterverdunbare
verven) en ook stucwerk en spuitwerk bevatten
vaak bestanddelen (cellulose, organisch materiaal)
die deze afwerkingen schimmelgevoelig maken.
Het advies is dan ook de badruimte tot het pla-
fond te voorzien van tegels en ook een plafondaf-
werking te kiezen met schimmelwerende eigen-
schappen. ????????????????????????????????
In elk nummer van Puur
Bouwen aandacht voor een
integraal onderwerp. Voor
de praktische vertaling van
het onderwerp wordt deze
door duurzaam-bouwen-
details ondersteund. Dit keer
over koudebruggen.
Peter Smits & Harry Nieman
DUURZAAMBOUWENINDETAIL
Aanvullende informatie over
dit onderwerp is te vinden in
de SBR-referentiedetails en in
de SBR-informatiebladen 64
tot en met 68 (www.sbr.nl).
SBR-referentie-
detail
202.0.3.01.
Sluit de isolatie,
ter voorkoming
van allergenen,
goed aan op
de spouwlat.
Schimmelvorming in de uitwendige
hoek in een badruimte.
Bron:AdviesburoNiemanBV
Reacties