Een voorbeeld: In één van de pilotprojecten is een installatie aangebracht. Deze voldoet aan alle gevraagde prestaties. Hij levert namelijk een bepaalde hoeveelheid energie per jaar op. Sterker nog, er zit een overcapaciteit in, hij levert dus meer dan afgesproken. Helemaal goed, toch?

Blijkbaar niet. Bewoners zijn ontevreden, ook al ‘krijgen’ ze meer dan afgesproken. Deze ontevredenheid zit hem in het verschil tussen het antwoord vanuit de systeemwereld en hun vraag, de bedoeling. Bewoners willen graag een goede, fijne, comfortabele woning voor een acceptabele prijs waar ze prettig in kunnen wonen. Een installatie kan dan technisch gezien wel voldoen, maar dit wil nog niet zeggen dat aan deze woonwens voldaan wordt.

Zonder stralingswarmte is 20 graden misschien gevoelsmatig wel koud. En een constante temperatuur in je huis is wellicht helemaal niet prettig als je ’s nachts wilt slapen. Bovendien warmt je huis maar langzaam op met die lage temperatuursverwarming en lekker een raam openzetten verstoort eigenlijk het evenwicht. Dat zijn gevoelskwesties waar een systeemantwoord als ‘de installatie levert meer dan wat er beloofd is’ geen afdoende antwoord op is.

Bovenstaand voorbeeld geldt ook voor andere onderdelen bij de ‘stroomversnellingswoningen’. Toch zijn er ook voorbeelden waarbij een systeem positieve gevolgen heeft voor het woongenot. Denk bijvoorbeeld aan het inpakken van de gevel waardoor er diepe vensterbanken ontstaan en de radiatoren worden verwijderd. Een bewoner vertelde dat zijn woning hierdoor ‘wel een meter groter leek’. Dat heeft niets met de prestatie-eisen te maken, het is puur een gevoel.

Hier ligt wat mij betreft de grootste uitdaging. Hoe komen we tot een product dat niet alleen (reken)technisch voldoet, maar ook past bij het gevoel van alle belanghebbenden (eigenaar, bewoner, buurt, gemeente…)? Die aspecten zijn vaak lastig te omschrijven en vereisen een zoektocht naar de kern: de bedoeling.

Misschien werkt het wel als de piramide van Maslov en kun je er pas over na gaan denken als de primaire behoeften/eisen ingevuld zijn. Toch geloof ik erin dat het belangrijk is om niet het systeem, maar de bedoeling als startpunt te nemen in de innovatie.

Georgeanne van Liebergen

Strategie l Projectleider bij De Loods architecten en adviseurs