BEO-centrum. Het biedt zowel dagbeste- ding als beschut en begeleid werk. Daarmee heeft Ipse een formule gevonden die de cli?nten rust en actie biedt in een levendige omgeving, dicht bij de eigen woonplek met een steeds wisselende maar ook vertrouwde sfeer. Belevingsruimten De BEO-kas bestaat uit belevingsruimten met planten en water en een ontmoetings- ruimte. Daarnaast is er ook een zogeheten snoezelruimte waar zintuigen aangesproken worden door materialen, kleur, licht, geluid, reuk en beweging. Er zijn voorzieningen zo- Al lange tijd leefde bij Stichting Ipse de wens voor mensen met een verstandelijke of meer- voudige handicap een multifunctionele voorziening te cre?ren rond het thema `na- tuur'. Beleven, educatie en ontmoeten zou- den daarin centraal moeten staan. Onder- zoek had aangetoond dat veel cli?nten be- hoefte hebben aan activiteiten die te maken hebben met natuur. In 1999 presenteerde OIII architecten (destijds nog onder de naam IAA Delft) de eerste plannen, die uit- eindelijk leidden tot de bouw van de BEO- kas. Samen met de gerenoveerde werkboer- derij, de aangepaste manege Craeyenburch en de omringende tuinen vormt het het Projectgegevens Ger de Vries en Eric Paardekooper Overman 42 A U G U S T U S 2005 N o o t d o r p - Terras op een zonnige voorjaarsdag. PROJECTBESCHRIJVING Op een zonnige dag is het gezellig druk op het terras voor de BEO-kas. In de tuinen wordt ontspannen gewerkt en de vijver ligt er stralend bij. Het BEO- centrum voor beleven, educatie en ontmoeting is een deel van Craeyenburgh, een buurtschap voor mensen met een verstandelijke of meervoudige handicap. Het is een plek waar voor iedereen iets te beleven valt en waar je anderen kunt ontmoeten. s initiatief en opdrachtgever: Stichting Ipse, Nootdorp s architect: O III Architecten, Amsterdam s projectarchitect: Eric Paardekooper Overman s terreinontwerp en inrichting: MTD Landschaps- architecten, `s Hertogenbosch s aannemer: Smiemans Projecten, Kwintsheul s adviseurs interieur: Margriet Windt Styling i.s.m. O III Architecten s adviseur duurzaam bouwen: O III Architecten, Amsterdam s gebruiker: Stichting Ipse, Nootdorp s bruto vloeroppervlak BEO-kas: 750 m2 s bouwkosten BEO-Kas: 1.044.000 excl. BTW s ingebruikname: mei 2003 s locatie: Pijnacker-Nootdorp, buurtschap Craeyenburgh, Brasserskade 4 Informatie O III Architecten, Amsterdam, tel. 020?6277140, fax 020?6251804, architecten@o-drie.nl, www.o-drie.nl. De auteurs De projectbeschrijving is verzorgd door Ger de Vries (V&L Consultants-Rotterdam, redacteur van Puur Bouwen en gastdocent Milieutechnisch Ontwerpen in relatie tot Architectuur, Faculteit bouwkunde, TU-Delft) en Eric Paardekooper Overman (OIII Architecten, Amsterdam en redacteur van Puur Bouwen) JoostBrouwers,Rotterdam JoostBrouwers,Rotterdam A U G U S T U S 2005 43 B E O - c e n t r u m L I N K S Verlichte kassen vanaf de westkant. M I D D E N Door de cli?nten gekweekte planten. R E C H T S De beschutte noordkant met spandraden voor begroeiing. als een verzorgingsruimte met douche, toi- letten, een kantoortje en een keuken. Het ontwerp gaat uit van een maximaal contact met de natuurlijke omgeving. De belevings- ruimten zijn ingericht als een soort tropische kas met aangename temperaturen. Het com- plex is in de eerste plaats bedoeld voor men- sen met ernstige, meervoudige beperkingen. De behoeften en mogelijkheden van deze cli?nten liggen vooral op het vlak van zin- tuiglijk ervaren. Daarom is bij de inrichting van de kas en de omringende tuinen vooral rekening gehouden met hun beleving ge?nt op een `ingredi?ntenprogramma' van ge- voel, reuk, tast, gehoor, smaak en zicht. Bij de bouw van het BEO-centrum is duur- zaamheid een belangrijk aandachtspunt ge- weest. Zo zijn milieuvriendelijke materialen gebruikt en zijn in hoge mate geprefabriceer- de en dus demontabele elementen toegepast. Het energieverbruik wordt beperkt door een eenvoudige ruimteverwarming en benutting van passieve zonne-energie in combinatie met een gebouwbeheersysteem die ventilatie, zonwering en ruimteverwarming regelt. Aan JoostBrouwers,Rotterdam JoostBrouwers,Rotterdam Interieur van de kas met cli?nten en serviceblok. JoostBrouwers,Rotterdam de noordkant wordt begroeiing op enige afstand van de gevel geleid. Voor beschutting springt de toegang enigszins terug. Het regenwater wordt opgevangen en gaat naar de vijver naast het terras. Op de agenda staat nog een uitbreiding met een vlinderkas en een verdere inrichting van de tuinen. Nu zijn al een rotstuin, moestuin, kruiden- tuin en vlindertuin aanwezig en ook een paddenpoel. Seizoenen De activiteiten in het BEO-centrum zijn afgeleid van de thema's na- tuur en dier. De vier seizoenen bepalen mede het uiterlijk van de kas en daarmee de activiteiten die worden georganiseerd. Er wordt ge- kookt met producten uit de tuin, gemasseerd met zelfgemaakte olie en geluisterd naar muziek uit andere culturen. Verschillende activi- teiten, zoals kweken en verzorgen, houden direct verband met de be- leving in de kas en de tuinen. Een kolfje naar de hand van de zoge- heten `hulptuinders', mensen met een verstandelijke beperking die hier beschut of begeleid werk hebben. Zij verzorgen alle groen (zo- wel binnen als buiten) van het BEO-centrum. De omgeving blijkt bo- vendien inspirerend voor activiteiten als schilderen, tekenen of boet- seren. ????????????????????????????????????????????????????s 44 A U G U S T U S 2005 PROJECTBESCHRIJVING Ruimtelijke Kwaliteitsprijs BEO-Tuin ontving de eerste prijs bij de toekenning van Ruimtelijke Kwaliteitsprijs Zuid-Holland 2004. Uit het jury rapport: "Met moderne, elementaire middelen wordt de plezierige sfeer van de 19de eeuwse gietijzeren plantenkassen opgeroepen. Het open karakter en de sterke relatie met de omringende tuinen biedt een ontspannen omgeving voor de dagbesteding van mensen met een verstandelijke handicap van het buurtschap. De ingeschoven `houten doos' met daarin de entree en functies met een meer gesloten karakter vormt een stevige ruggengraat ten opzichte van het verder fragiele geheel. De stedenbouwkundige/landschappelijke inpassing in het gebied is zeer verzorgd, met aandacht voor de relatie met de gebouwen in de omgeving. De jury vindt de wijze waarop met grotendeels standaard in de handel verkrijgbare middelen dit resultaat is bereikt buitengewoon geslaagd." Gang met (sanitair)voorzieningen aan de noordzijde, voorzien van daglicht. De BEO-kas in schetsfase. JoostBrouwers,Rotterdam JoostBrouwers,Rotterdam energie s passieve zonne-energie in glasoverkapte ruimte s extra gebruik daglicht s HR-ketel NOx-arm s vloerverwarming (LT) s direct gestookte luchtver- warming s warmte-opslag in betonnen vloeren s natuurlijke ventilatie (zowel toe- als afvoer) s weersafhankelijke regeling s gebouwbeheersys- teem (GBS) met energiemanagement-module water s vijver voor waterberging materialen en constructies s houtskeletbouw s OSB vezelplaten in het zicht gemonteerd s afwerking met lariks houten latten, afgewerkt met gepigmenteerde olie (Olympic Stain) s deuren, ramen en kozijnen van oregon pine s minerale wol als isolatie s watergedragen verf binnen en buiten binnenmilieu s geen kruipruimte s lagetemperatuur-verwar- mingssysteem s maatregelen tegen oververhitting in de zomer s automatisch (GBS) gestuurde bin- nenzonwering en ventilatieramen s natuurlijke ven- tilatie s gladde vloerbedekking s binnenbeplanting s ruime daglichttoetreding voorkomen van bouwafval s kit-arme detaillering s bereikbare en demonta- bele verbindingen s demontabele constructies s herbruikbare constructies s geprefabriceerde pro- ducten s handelsmaten groen s ge?ntegreerd ontwerp terrein en gebouw s hand- haven bestaand groen s gevelbegroeiing s hagen als erfafscheiding s verschillende boomsoorten s milieuvriendelijke beschoeiing en vegetatie s moestuinen s kruidentuinen s binnenbeplanting mobiliteit en vervoer s openbaarvervoerhalte op loopafstand s autoluw s parkeren op eigen terrein diversen s gesloten grondbalans s kruipruimteloos bouwen s scheiding drager/inbouw s verzorging groen en landschap in eigen beheer Bijzondere Milieumaatregelen BEO tuin - Nootdorp Bovenstaande is een opsomming van gerealiseerde milieumaatregelen. VastemaatregelenuithetNationaalPakketDuurzaamBouwenwor- den niet genoemd. Omdat het BEO-centrum een bijzondere gebouwcate- gorie betreft is dit keer geen subjectieve beoordeling gemaakt van de mate waarin aan een bepaald milieuthema aandacht is besteed. JoostBrouwers,Rotterdam De kas aan de westkant. De ingeschoven houten doos is duidelijk zichtbaar. Stedebouwkundige situatie. JoostBrouwers,RotterdamJoostBrouwers,Rotterdam De grote vijver met op de achtergrond de BEO-kas en het terras. JoostBrouwers,Rotterdam Definitief ontwerp van de BEO-tuin. A U G U S T U S 2005 45